Giới thiệu các môn học trong phân khoa Thần học

- Kinh Thánh

1. Tiếng Hy Lạp Kinh Thánh

Phụ trách: Cha Phêrô Trần Hưng Vĩnh Quang, O.P.

Không biết tiếng Hy Lạp Kinh Thánh thì khó có thể chạm thấu sinh khí của Lời Chúa trong Tân Ước.

Tiếng Hy Lạp Kinh Thánh hay còn gọi là tiếng Hy Lạp Phổ thông (Ελληνιστική Κοινή, phổ biến từ thời đế chế văn hoá Hy Lạp đến thời đại Byzantine) đã được sử dụng nhằm chuyển tải sứ điệp Tin mừng và những đạo lý liên quan vào thời sơ khai của Kitô giáo.

Môn học tiếng Hy Lạp Kinh Thánh, dựa theo giáo trình Basics of Biblical Greek của William D. Mounce, không có tham vọng cho sinh viên nắm vững tất cả tiếng Hy Lạp cổ, nhưng chỉ là những căn bản về ngữ vựng, ngữ pháp và cú pháp tiếng Hy Lạp Kinh Thánh xét như nền tảng để sinh viên có thể tự tiến xa hơn.

Trong khoá học, ngoài những bài học căn bản theo giáo trình, sinh viên sẽ có cơ hội làm quen đọc trực tiếp một số bản văn Kinh Thánh Tân Ước bằng tiếng Hy Lạp.

2. Ngũ thư

Phụ trách: Cha Giuse Phạm Đình Trí, C.Ss.R.

Ngũ thư, năm quyển sách đầu tiên và quan trọng nhất của Kinh Thánh Cựu Ước, trình bày về lịch sử dân Israel, dân được tuyển chọn của Thiên Chúa, và chứa đựng những Bộ luật Giao ước cũng như những yếu tố nền tảng khác làm nổi bật căn tính của dân này.

Phần thứ nhất của môn này sẽ trình bày cho các sinh viên những yếu tố tổng quát về Ngũ thư: Tên gọi “Ngũ thư” (nguồn gốc và việc sử dụng), các tên gọi được đề nghị khác (“Tứ thư,” “Lục thư,” hay “Cửu thư”), nội dung, cấu trúc và sứ điệp tổng quát của Ngũ thư, và Ngũ thư trong ánh sáng của Tân Ước.

Phần thứ hai của môn này sẽ trình bày tổng quát lịch sử nghiên cứu và những điểm tham chiếu để đọc Ngũ thư. Phần này nhằm giúp các sinh viên có cái nhìn xuyên suốt về các giai đoạn nghiên cứu Ngũ thư, đồng thời đưa ra những yếu tố chìa khoá để các sinh viên đọc và hiểu các bản văn Ngũ thư tốt hơn.

Phần cuối, phần quan trọng nhất của môn này, giúp các sinh viên đọc và chú giải một số bản văn được chọn lựa trong từng quyển sách của bộ Ngũ thư. Ở đây, các sinh viên cũng sẽ được trình bày dẫn nhập vào mỗi quyển sách, trước khi đi vào chú giải các bản văn trong mỗi quyển sách đó.

3. Các Sách Lịch sử

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Tiến Dũng, O.F.M.

Trong Kinh Thánh Công giáo, khối “Các Sách Lịch sử” được chia làm 4 nhóm : I) Giôsuê, Thủ lãnh, Rút, 1-2 Samuen, 1-2 Vua; II/1-2 Sử biên niên, Étra, Nơkhemia; III) Tôbia, Giuđitha, Étte; IV) 1-2 Macabê. Trong đó, Các Sách Lịch sử thuộc nhóm 1 được Kinh Thánh Do Thái giáo gọi là Các Ngôn sứ tiền để đối lại với Các Ngôn sứ hậu (Isaia, Giêrêmia, Êdêkien, và 12 ngôn sứ nhỏ). Cách gọi này cho thấy Ítraen xác tín rằng việc đọc lại và giải thích lịch sử trong quá khứ của họ cũng là một hoạt động của các ngôn sứ.

Khi học môn Các Sách Lịch sử, học viên được lưu ý không áp dụng quan niệm về lịch sử của khoa sử học hiện đại vào việc nghiên cứu Các Sách Lịch sử trong Sách Thánh. Vì lịch sử ở đây là lịch sử thánh được những người sưu tập và biên soạn sử dụng các câu chuyện và các truyền thống về “những sự việc của các ngày” (dibrei hayyamim), mà ngày nay chúng ta gọi là “lịch sử” (historia), để giải thích hiện tại và mở ra viễn tượng tương lai cho dân Ítraen.

Như vậy, mục đích môn học nhằm giúp học viên nhận ra cách thức dân Chúa hiểu về ơn gọi và sứ mệnh của mình và khám phá sự hiện diện của Thiên Chúa trong lịch sử cứu độ của mình. Ngay cả sự trừng phạt cũng là để cứu độ, để thanh luyện và làm cho dân thực sự thành dân của Chúa theo đúng kế hoạch từ ban đầu, chứ không phải để huỷ diệt.

4. Văn chương Khôn ngoan Cựu Ước

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Thể Hiện, C.Ss.R.

Môn học này nhắm mục tiêu cung cấp cho sinh viên một số “chìa khoá” đọc hiểu các tác phẩm được gọi là “văn chương khôn ngoan Cựu Ước.”

Bài dẫn nhập chiếm 25% thời lượng môn học, sẽ trình bày những kiến thức tổng quát và căn bản, giúp có một cái nhìn chung về trào lưu khôn ngoan và các tác phẩm văn chương khôn ngoan Cựu Ước.

Các bài tiếp theo sẽ giới thiệu những tác phẩm chính yếu của kho tàng văn chương khôn ngoan: sách Gióp, sách Giảng viên, sách Châm ngôn, sách Huấn ca, sách Khôn ngoan. Trong đó, sách Gióp và sách Giảng viên sẽ được chú trọng một cách đặc biệt.

5. Thánh vịnh

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Thể Hiện, C.Ss.R.

Môn học này nhắm mục tiêu giúp sinh viên bước đầu làm quen với việc tiếp cận kho tàng các Thánh vịnh, vốn là đỉnh cao của kinh nghiệm tôn giáo Israel.

Môn học với thời lượng 30 tiết, chia thành 2 phần:

I. Dẫn nhập chung vào việc nghiên cứu Thánh vịnh, gồm: giới thiệu vắn tắt các phương pháp nghiên cứu Thánh vịnh hiện đại (các phân tích lịch đại, các lối tiếp cận đồng đại); cấu trúc sách Thánh vịnh; các gia đình Thánh vịnh; các viễn tượng thần học của sách Thánh vịnh…

II. Chú giải một số Thánh vịnh chọn lọc, với mục tiêu giúp các sinh viên bước đầu làm quen với việc đọc Thánh vịnh theo phương pháp phê bình.

Các Thánh vịnh, đúng theo bản chất, phải là những lời cầu nguyện trước khi là đối tượng để nghiên cứu và học hỏi. Đàng khác, việc nghiên cứu và học hỏi các Thánh vịnh, để đúng thực là có tính khoa học và phù hợp với đối tượng nghiên cứu, buộc phải được thực hiện trong lòng một cộng đoàn đức tin. Vì thế, yêu cầu trước hết đối với sinh viên sẽ không chỉ là khả năng làm việc trí thức, mà là tâm tình cầu nguyện và thái độ vâng phục truyền thống Hội Thánh.

6. Các Sách Ngôn sứ

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Văn Hội, C.Ss.R.

Trong Kinh Thánh, ta không thấy một “khuôn mẫu” cố định về các ngôn sứ, mỗi người mỗi kiểu. Ngôn sứ có nam có nữ, là nông dân, tư tế, hay cố vấn nhà vua; được gọi cách bất ngờ như Amốt (x. Am 7,14) hay được chuẩn bị từ trong lòng mẹ như Giêrêmia (x. Gr 1,4-10). Điều này cho thấy tự do và sáng kiến của Thiên Chúa trong việc chọn lựa và dùng những con người khác nhau, tuỳ giai đoạn, tuỳ hoàn cảnh. Và ngôn sứ được gọi chỉ để nói Lời Thiên Chúa mà thôi. Vì vậy, thánh Phêrô cho biết lời các ngôn sứ có giá trị đặc biệt, cần “tin tưởng” vào lời của các ngài, vì lời ấy “như chiếc đèn tỏ rạng giữa chốn tối tăm” và “lời ngôn sứ không bao giờ lại do ý muốn người phàm, nhưng chính nhờ Thánh Thần thúc đẩy mà có nhữung người đã nói theo lệnh của Thiên Chúa” (x. 2 Pr 19-21).

Học và tìm hiểu sứ điệp của các ngôn sứ không chỉ giúp ta nhận ra Thiên Chúa đã đồng hành thế nào với dân ngang qua những thăng trầm lịch sử, nhưng còn giúp ta hiểu về Đức Giê-su, Đấng là trung tâm lòng tin của chúng ta. Bởi vì qua lời nói và cuộc đời của mình, các ngôn sứ báo trước và chuẩn bị cho Đức Giêsu đến. Hơn nữa, chính Đức Giêsu tiếp nối và hoàn thiện công việc của các ngôn sứ, đến độ người ta phải thốt lên “một ngôn sứ vĩ đại đã xuất hiện giữa chúng ta và Thiên Chúa đã viếng thăm dân Người” (Lc 7,16).

7. Tin mừng Mátthêu

Phụ trách: Cha Phêrô Trần Hưng Vĩnh Quang, O.P.

Tin mừng Mátthêu là quyển đầu tiên trong bộ Kinh Thánh Tân Ước. Môn Tin mừng Mátthêu tập trung vào việc đọc và chú giải các bản văn của sách Tin mừng này.

Trước hết, ngoài những vấn đề tổng quát liên quan đến Tin mừng Nhất lãm đã được trình bày trong môn Sự kiện Nhất lãm, các học viên sẽ được trình bày dẫn nhập vào Tin mừng Mátthêu một cách chi tiết hơn về các vấn đề khác nhau, như: tác giả, thời gian và hoàn cảnh soạn tác, bố cục tác phẩm, và các sứ điệp chính của tác phẩm.

Sau phần dẫn nhập chung, các học viên sẽ được hướng dẫn đọc và chú giải các bản văn quan trọng nhất trong sách Tin mừng này. Công việc này vừa giúp các học viên làm quen với các bước chú giải một bản văn Kinh Thánh nói chung, và bản văn Tin mừng nói riêng, vừa giúp họ đào sâu các sứ điệp Tin mừng mà tác giả Mátthêu muốn nhấn mạnh.

8. Tin mừng Máccô

Phụ trách: Cha Giuse Phạm Đình Trí, C.Ss.R.

Tin mừng theo thánh Máccô (TMMc) chỉ gần đây mới được đặc biệt chú ý và giữ một ví trí quan trọng trong mặc khải Kinh Thánh, xét như một toàn bộ.

Thật vậy, nếu đặt TMMc ở vị trí đầu tiên của Tân Ước, chúng ta có thể đọc ra ý nghĩa này: từ đời đời, Thiên Chúa có dự án thông chia Nước Trời cho con người (x. St 1,1: Ἐν ἀρχῇ, Vào lúc khởi đầu…) và khi thời gian viên mãn (x. Gl 4,4), dự án này đã nên trọn nơi Đức Giêsu Kitô, Tin mừng của Thiên Chúa (x. Mc 1,1: Ἀρχὴ, Khởi sự …).

Khoá học, ngoài Dẫn nhập tổng quát, sẽ đọc Lời tựa sách TMMc 1,1 trong tương quan với toàn bộ TMMc để thấy được dung mạo Đức Giêsu chính là Đấng Kitô (x. Mc 8,29) và là Con Thiên Chúa (x. Mc 15,39), Đấng đã xuất hiện công bố Tin mừng Nước Thiên Chúa (x. Mc 1,14-15) và đã “đến không phải để được hầu hạ, nhưng là để hầu hạ, và hiến mạng sống mình làm giá chuộc thay cho nhiều người” (Mc 10,45).

Sinh viên cũng sẽ có cơ hội đọc chuyên sâu hơn một số bản văn Tin mừng theo hướng chú giải Thánh Kinh, áp dụng trong đời sống đức tin và mục vụ.

9. Tin mừng Luca & Công vụ Tông đồ

Phụ trách: Cha Giuse Phạm Duy Thạch, S.V.D.

Luca là sử gia duy nhất mà tác phẩm bao gồm hai tập được nối kết chặt chẽ với nhau, không chỉ bằng những từ khoá mà còn bởi những sự kiện mang tính song đối. Sinh viên, dù khi nghiên cứu riêng từng tập, nhưng luôn tiếp cận mỗi bản văn trong cái nhìn bao quát này.

Tập I là một nỗ lực trình bày về chính con người Đức Giêsu Kitô cũng như những sứ điệp của Ngài qua những phép lạ và những lời rao giảng. Luca đặc biệt chú trọng tới những dụ ngôn để làm nổi bật lên ý nghĩa mà Chúa Giêsu muốn chuyển tải tới cho người nghe.

Tập II như là một tiếp nối của Giáo hội những gì mà Chúa Giêsu đã thực hiện trong tập I. Việc nỗ lực không ngừng để tồn tại, để phát triển, để vượt qua những khó khăn về mặt cơ cấu cũng như giáo thuyết là điểm nổi bật nhằm trang bị cho sinh viên những kinh nghiệm sống đức tin quý báu của Giáo hội thời sơ khai.

Từ những khái niệm căn bản trên, việc chú giải một số bản văn quan trọng sẽ giúp sinh viên làm quen với các hình thái văn chương mà thánh Luca sử dụng.

10. Tin mừng Gioan

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Thể Hiện, C.Ss.R.

Mục tiêu trước hết của môn học này là giúp sinh viên biết cách đọc Tin mừng Gioan (Ga).

Về nội dung, môn học gồm 2 phần: (1) dẫn nhập chung: trình bày những nội dung trực tiếp liên quan đến việc đọc Ga; (2) đọc một số bản văn chọn lọc. Phần thứ hai là phần chính yếu và chiếm nhiều thời lượng hơn.

Ga là một công trình đơn nhất, có thể và phải được đọc như là một chỉnh thể, trong đó các phần riêng biệt có chức năng thực hiện một cấu trúc chung mà tác giả dụng công xây dựng để truyền đạt nội dung thần học, đồng thời, cấu trúc đó, đến lượt mình, soi sáng ý nghĩa cho mỗi bộ phận tạo nên nó. Do đó, đối tượng của việc đọc là toàn bộ tác phẩm như một chỉnh thể, chứ không chỉ là những đơn vị được đọc cô lập, tách rời khỏi các đơn vị khác và tách rời khỏi toàn bộ công trình.

Ý định thần học chi phối việc xây dựng cấu trúc của Ga, do đó, các sự kiện gặp thấy trong bản văn và sử tính của những sự kiện đó sẽ được giải thích trong tầm nhìn về mục đích của Ga, tức là chú ý ngôn ngữ thần học của tác giả khi ông trình bày các sự kiện đó.

Những phân tích từ vựng, văn phạm và ý nghĩa biểu tượng là phần quan trọng giúp nắm bắt nội dung đạo lý mà tác giả muốn trình bày. Vì thế, sinh viên được yêu cầu có những kiến thức cơ bản về tiếng Hy Lạp Tân Ước và kiến thức tổng quát về văn chương Thánh Kinh.

11. Thư Phaolô

Phụ trách: Cha Vinh Sơn Phạm Cao Quý, C.Ss.R.

Tư tưởng thần học và đạo lý Kitô giáo dường như vẫn còn đó cách vô tận trong các Thư của thánh Phaolô, vị tông đồ đặc biệt của Đấng Phục Sinh dành cho muôn dân.

Các thư của thánh Phaolô được đồng hoá với Lời Chúa, nghĩa là những gì tác giả viết ra đều được linh hứng và có giá trị nuôi dưỡng đức tin xét như mặc khải của Thiên Chúa (x. 2 Tm 3,16; 2 Pr 1,20; 3,15).

Khoá học này không thể đọc thấu đáo từng lá thư, nhưng chỉ nhằm giúp sinh viên cái nhìn tổng quát các Thư Phaolô; phân biệt sự khác nhau giữa thể văn Tin mừng và thể văn Thư từ; nhận diện một số chủ đề thần học quan trọng; tạo khả năng nghiên cứu bản văn Kinh Thánh trong điều kiện có thể.

Điều quan trọng hơn cả, đó là gợi cho sinh viên lòng yêu mến đọc trực tiếp bản văn Kinh Thánh sao cho việc suy tư thần học và đời sống đức tin có nền tảng mặc khải hơn.

12. Các Thư chung & Thư Hípri

Phụ trách: Cha Gioan B. Nguyễn Hữu Duy, S.V.D.

Thư Hípri và Các Thư chung tạo thành một khối lớn và không kém phần quan trọng trong bộ Kinh Thánh Tân Ước, gồm có: Thư Hípri và 7 Thư chung (Thư Giacôbê, các Thư 1-2 Phêrô, các Thư 1-3 Gioan, và Thư Giuđa).

Trước hết, môn học này sẽ giới thiệu tổng quát về Thư Hípri và Các Thư chung, như: tên gọi, bối cảnh và sứ điệp chung của các thư này. Tiếp đến là phần dẫn nhập vào mỗi thư riêng, tìm hiểu kỹ hơn về tác giả, độc giả, bối cảnh cụ thể trong đó mỗi thư được viết ra, cấu trúc, văn phong và sứ điệp chính của mỗi thư.

Một phần chính yếu của môn này, theo sau phần dẫn nhập vào mỗi thư, là đọc và chú giải một số đoạn văn tiêu biểu trong các thư này. Ở đây, các học viên vừa có cơ hội đào sâu về văn phong cũng như sứ điệp quan trọng của mỗi thư, vừa đồng thời nắm rõ hơn phương pháp để có thể tự đọc và chú giải các bản văn khác trong các thư này.

13. Văn chương Khải huyền

Phụ trách: Cha Giuse Ngô Đức Tài, M.F.

Đại dịch Covid-19 đang là một thảm họa cho nhân loại với biết bao nhiêu người vô tội đã chết và đang gây ra nhiều hệ luỵ. Với Kitô hữu có lòng tin vào Chúa, thì bối cảnh này là gì? Thời khắc ân sủng chăng? Thanh luyện chăng? Thử thách chăng? Đâu là ý Chúa?

Đây cũng là cũng là những khắc khoải nghi nan của các tín hữu của thời kỳ khó khăn và thử thách từ những thế kỷ II TCN. cho đến thế kỷ II. Thay vì loay hoay đi tìm cho mình những “giải đáp an thần” mang tính trần thế, các nhà tiên kiến, sau khi được Thiên Chúa mặc khải qua các thị kiến, đã dẫn đưa những những người đương thời của mình về một “giải pháp Nước Trời,” về một niềm hy vọng vào sự sống vĩnh cửu với Thiên Chúa và các thánh trên thiên quốc, chỉ đến khi đó và ở đó, “Thiên Chúa sẽ lau sạch nước mắt họ. Sẽ không còn sự chết; cũng chẳng còn tang tóc, kêu than và đau khổ nữa, vì những điều cũ đã biến mất” (Kh 21,4).

Vì thế, khoá học sẽ giúp sinh viên làm quen với thể loại văn chương rất đặc biệt và thú vị này, để có thể khám phá ra rằng, đằng sau những kiểu nói mang tính biểu tượng, đôi khi rất khó hiểu, lại là một sứ điệp đầy yêu thương và hy vọng mà Thiên Chúa muốn gởi đến cho dân Người trong những thời khắc khó khăn và thách đố của đời mình ở mọi thời đại, với xác quyết rằng, chung cuộc, sự dữ sẽ qua đi, tình yêu thập giá sẽ chiến thắng, và vinh quang thiên quốc sẽ là phần thưởng đích thật cho những người tín trung vào Chúa.

14. Thần học Kinh Thánh

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Văn Hội, C.Ss.R.

Cho dù Kinh Thánh bao gồm những cuộn sách có nội dung rất phong phú và được viết qua bao ngàn năm, thì cũng chỉ kể lại một câu chuyện duy nhất: câu chuyện cứu độ. Mục đích chính yếu của Thần học Kinh Thánh là làm sáng tỏ câu chuyện này và cho thấy sự cần thiết của việc đọc Cựu Ước dưới ánh sáng của Tân Ước và ngược lại, như lời thánh Augustinô: “Tân Ước ẩn tàng trong Cựu Ước và Cựu Ước được tỏ lộ trong Tân Ước.” Hơn nữa, kết hợp với những chuyên ngành Kinh Thánh và thần học khác, Thần học Kinh Thánh diễn giải những bản văn Kinh Thánh trong và vì Giáo hội. Đặc biệt, theo cách thức có hệ thống, Thần học Kinh Thánh cho thấy không chỉ Tân Ước mà cả Cựu Ước đều quy hướng về Đức Giê-su, Đấng là “sợi chỉ đỏ,” là “chìa khoá” để giải thích toàn thể Kinh Thánh.

- Phụng vụ

Phụng vụ Bí tích, Á Bí tích và Thánh Lễ

Phụ trách: Cha Giuse Phạm Đình Ái, S.S.S.

Hiến chế Phụng vụ Thánh, số 16, dạy rằng: “Môn Phụng vụ phải được giảng huấn dưới khía cạnh vừa thần học và lịch sử, vừa tu đức, mục vụ và luật pháp.” Vì thế, khoá trình “Phụng vụ Bí tích - Thánh Lễ” sẽ được giảng dạy theo hướng đáp ứng những đòi hỏi trên đây, nghĩa là giúp các học viên đào sâu các yếu tố gắn liền với Bí tích, nhất là Thánh Lễ, về nhiều phương diện; bổ túc cho bộ môn Bí tích thuộc các chuyên ngành khác như Tín lý, Luân lý và Giáo luật; đặc biệt, khoá trình này còn giúp các ứng viên linh mục hiểu và cử hành phụng vụ Thánh Lễ và các Bí tích cho xứng đáng, chăm chú, đạo đức, vừa đúng, đẹp, vừa linh hoạt, sáng tạo và tác động đến giác quan. 

- Thần học Tín lý

1. Thần học căn bản

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Nhất Thắng, C.Ss.R. & Cha Phanxicô X. Nguyễn Hai Tính, S.J.

Khoá học giúp sinh viên hiểu được những yếu tố căn bản cho những suy tư thần học chính thống của Giáo hội Công giáo. Những yếu tố căn bản đó là Mặc khải, Đức tin, Kinh Thánh, Truyền thống, tín biểu, tín điều, Huấn quyền và cảm thức đức tin của Dân Chúa. Khoá học cũng giúp sinh viên nắm bắt nguyên tắc, đường hướng, phương pháp suy tư thần học theo dòng lịch sử Giáo hội, qua đó sinh viên học biết cách diễn tả đức tin bằng chính những dòng suy tư thần học có tính hệ thống của chính mình trong truyền thống suy tư thần học của Giáo hội Công giáo Rôma. Trải qua môn học này, sinh viên nhận biết và phân định những tiêu chuẩn và nguyên tắc căn bản của Giáo hội Công giáo cho những suy tư thần học. Cuối cùng, sinh viên thuần thục với việc thực hành suy tư thần học trước những vấn đề thực tế của cuộc sống đức tin.

2. Tạo dựng - Ân sủng - Nguyên tội

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Nhất Thắng, C.Ss.R.

Thần học Tạo dựng, Ân sủng và Nguyên tội là ba khía cạnh hiện sinh của thế giới và con người trong mầu nhiệm cứu độ. Môn học này giúp sinh viên có được cái nhìn và hiểu biết xuyên suốt từ việc Thiên Chúa tạo thành thế giới, muôn loài muôn vật và con người, đến sự sa ngã trong mầu nhiệm sự tội, đến sự tràn đầy và viên mãn của ân sủng được trao ban trọn vẹn nơi Đức Giêsu Kitô. Sinh viên sẽ được học hỏi và nghiên cứu trên nền tảng Kinh Thánh, Giáo phụ, Giáo lý và các trường phái thần học Trung - Cận - Hiện đại, nhất là cuộc tranh luận giữa anh em Cải cách và Công giáo. Trung tâm của mọi suy tư và tranh luận thần học vẫn là con người trong tương quan tình yêu với Thiên Chúa. Sinh viên sẽ có cái nhìn tích cực về thế giới và con người trong niềm hy vọng cứu độ.

3. Kitô học

Phụ trách: Cha Giuse Lê Quang Tuấn, C.Ss.R.

Trong ánh sáng đức tin, đời sống và thờ phượng của Kitô giáo, Kitô học là việc “tìm kiếm sự hiểu biết” về Đức Giêsu Nadarét – Đấng Cứu Độ – Tin mừng cho muôn dân. Đến với Mặc Khải, việc tìm kiếm sự hiểu biết này cố gắng tìm hiểu về con người, việc làm, giáo huấn, đặc biệt là cái chết và sự phục sinh của Người, “vì loài người chúng ta và để cứu rỗi chúng ta.” Theo đó, Kitô học dẫn đến việc tìm hiểu để nhận biết Đức Giêsu: Đấng Kitô-Con Thiên Chúa; Con Người; Trung Gian Ơn Cứu Độ. Trong những sự nhận biết này, việc tìm hiểu sẽ đến với Đức Giêsu: Thiên Chúa thật và người thật, hoạt động mặc khải và cứu độ trong lịch sử, hiện diện và hoạt động cứu độ trong Hội Thánh và giữa thế giới. Với những gì về Giêsu Kitô, Kitô học có thể nói với người tìm hiểu: “Cứ đến mà xem!” (Ga 1,46), dẫn họ “đến gặp Đức Giêsu” (Ga 1,42) và giúp họ đích thân trả lời câu hỏi của Đức Giêsu: “Anh em bảo Thầy là ai?” (Mt 16,15) bằng chính đời sống đức tin của họ.

4. Thánh Mẫu học

Phụ trách: Cha Antôn Nguyễn Văn Dũng, C.Ss.R.

Bên cạnh Đức Kitô, có thể nói, Đức Trinh Nữ Maria có một vị trí quan trọng trong đời sống đức tin và việc thực hành đạo đức, thiêng liêng của các Kitô hữu. Khoá học về Thánh Mẫu học này sẽ giúp các sinh viên có được những hiểu biết cần thiết về nền tảng Kinh Thánh và Truyền thống cũng như Giáo huấn chính thức của Giáo hội về vị trí và vai trò của Đức Trinh Nữ Maria trong công trình cứu độ của Thiên Chúa. Các chủ đề căn bản được trình bày trong khoá học bao gồm: Đức Maria trong Kinh Thánh; Đức Maria trong truyền thống suy tư thần học của Giáo hội; Đức Maria qua các tín điều được Huấn quyền Giáo hội xác quyết và tuyên tín; và cuối cùng là việc tôn sùng Đức Trinh Nữ Maria trong đời sống của Giáo hội.

5. Thánh Thần học

Phụ trách: Cha Giuse Lê Quang Tuấn, C.Ss.R.

Thần học về Chúa Thánh Thần (Pneumatology: Thần Khí học/Thánh Thần học) chủ yếu tìm hiểu về chính Chúa Thánh Thần. Việc tìm hiểu này đi liền với và là phần bổ sung cần thiết cho Kitô học, và đặc biệt, cho Giáo hội học. Đến với Truyền Thống, Thánh Kinh và xem xét truyền thống thần học, Thánh Thần học tìm kiếm sự hiểu biết về Chúa Thánh Thần, Đấng là “Thần Khí Đức Kitô” (x. LG, # 8,1). Trong việc làm này, Thánh Thần học bao gồm việc tìm hiểu để nhận biết Chúa Thánh Thần: Thiên Chúa-Đấng ban sự sống, Đấng hiện thực hoạt động cứu độ của Đức Kitô, Đấng xây dựng Thân Thể của Đức Kitô, và Đấng là nguyên lý sự sống của Thân Thể. Theo đó, Thánh Thần học giúp người tin vào Đức Giêsu Kitô có thể biện phân thần khí trong đời sống đức tin và đi vào đời sống “nhờ Thần Khí” (x. Gl 5,16-25) trong Thân Thể của Đức Kitô.

6. Cánh chung học

Phụ trách: Cha Phaolô Vũ Chí Hỷ, S.S.S.

Khoá học này tìm hiểu và bàn luận về cứu cánh chung cuộc của lịch sử nhân loại và vũ trụ. Trước đây, Cánh chung học được nhận định như là giáo thuyết về “Những điều cuối cùng” (De novissimis: sự chết, phán xét, thiên đàng, luyện ngục-hoả ngục, ngày tận thế, sự sống lại, thời đại trị vì của Đức Kitô, thẩm phán chung). Với sự bừng dậy của tâm thức lịch sử và các biến động văn hoá từ đầu thế kỷ XX, cánh chung học được phục hưng như một chuyên đề chính yếu trong toàn bộ Thần học Tín lý, là trung tâm của sứ điệp Kitô giáo, khi thảo luận về Nước Thiên Chúa, chứ không chỉ nói đến sự kết thúc của lịch sử. Với mầu nhiệm Nhập Thể và Phục Sinh của Đức Kitô, thời đại cánh chung đã khai mào, công cuộc canh tân, đổi mới vũ trụ đã bắt đầu và Kitô hữu sống trong hy vọng, chờ mong sự viên mãn, hoàn tất các hoạt động sáng tạo và cứu độ của Thiên Chúa. Điều này dẫn đến những suy tư thần học về niềm hy vọng Kitô giáo trên bình diện Kinh Thánh, các trào lưu thần học, những biểu tượng cánh chung truyền thống, tài liệu và văn kiện Huấn quyền của Giáo hội, hệ luận và nguyên lý diễn giải trong thần học hiện đại, hướng tới cùng đích và tương lai vinh phúc mà Thiên Chúa hứa ban cho mọi thụ tạo: “trời mới và đất mới” (Kh 21,1) trong sự hiệp thông trọn vẹn và hằng cửu với Người.

7. Chúa Ba Ngôi

Phụ trách: Cha Phaolô Lưu Quang Bảo Vinh, C.Ss.R.

Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi là môn học được xây dựng trên nền tảng Kinh Thánh, Giáo phụ, và các trường phái thần học chính thống của Hội Thánh thời Trung cổ, Cận và Hiện đại. Mục đích của môn học là giúp sinh viên nắm chắc và hiểu rõ đức tin của Hội Thánh vào Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi: khởi đi từ xác tín đức tin vào một Thiên Chúa duy nhất hoạt động với Lời và Thần Khí của Ngài trong Cựu Ước, đến sự mặc khải trọn vẹn của Ba Ngôi Thiên Chúa là Cha, Con và Thánh Thần được tuyên xưng trong Tân Ước; Hội Thánh qua các Giáo Phụ Latin và Hy Lạp đã suy tư và kiến tạo hai dòng thần học Đông và Tây; giai đoạn Trung cổ với các trường phái thần học lớn của Thomas Aquinas và Bonaventure đã ảnh hưởng và để lại dấu ấn sâu sắc trên giáo lý và linh đạo Kitô giáo, đến thời Cận - Hiện đại gặp gỡ các thần học gia như Karl Barth, Karl Rahner, Hans Urs von Balthasar, F.X. Durrwell, John Zizioulas, trình bày mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi cách sống động trong lăng kính Mầu nhiệm Cứu độ - Nhập thể, Thương khó, Chết và Phục sinh của Đức Giêsu Kitô. Sinh viên sẽ được học hỏi và có dịp nghiên cứu mầu nhiệm đức tin căn bản này trong khoá học.

8. Giáo phụ

Phụ trách: Cha Phêrô Nguyễn Thanh Sơn, ĐCV thánh Giuse - Xuân Lộc.

Giáo phụ học là khởi điểm và nền tảng suy tư của Thánh Truyền. Môn học này giúp giúp sinh viên hiểu về nguồn gốc hình thành các hạn từ và công thức đức tin, ý nghĩa thần học căn bản của các lời tuyên xưng đức tin của Hội Thánh, những tư tưởng của các Giáo phụ từ mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi được mặc khải nơi Đức Giêsu Kitô, Con Thiên Chúa Hằng Sống, Đấng Cứu Độ, đến mầu nhiệm con người được tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa và được cứu độ, đến mầu nhiệm Hội Thánh với năng quyền Chúa ban, đời sống bí tích, phụng vụ và đạo đức. Sinh viên sẽ có dịp đọc và phân tích các bản văn của các giáo phụ từ thời các Tông đồ, đến Tiền và Hậu Công đồng Nicea. Điểm độc đáo của môn học này là sinh viên sẽ nhận ra tính toàn vẹn và vẻ đẹp của thần học Kitô giáo trong ngôn ngữ và suy tư của các Giáo phụ.

9. Giáo hội học

Phụ trách: Cha Antôn Nguyễn Văn Dũng, C.Ss.R.

Khoá học giúp sinh viên có được những hiểu biết cần thiết về bản chất và sứ mạng của Giáo hội trong nhãn giới thần học Công giáo. Trình tự các bài của khoá học được sắp xếp thành ba phần căn bản để giúp sinh viên nắm vững môn thần học về Giáo hội. Cụ thể, phần I, sinh viên sẽ tìm hiểu về nền tảng mặc khải về Giáo hội. Phần thứ II, sinh viên sẽ tìm hiểu Giáo hội nhận thức về chính mình theo dòng lịch sử kể từ thời các Giáo phụ cho tới Công đồng Vaticanô II. Ở cuối của phần II, khoá học giúp sinh viên đào sâu tư tưởng Giáo hội học của Công đồng Vaticanô II. Phần III là những suy tư thần học đương đại về mầu nhiệm Giáo hội. Ở phần này, sinh viên được tiếp cận những suy tư thần học về nhiều khía cạnh khác nhau liên quan đến bản chất và sứ mạng của Giáo hội trong bối cảnh hiện nay.

10. Công đồng Vaticanô II

Phụ trách: Cha Antôn Nguyễn Văn Dũng, C.Ss.R.

Công đồng Vaticanô II là Lễ Hiện Xuống của Hội Thánh cho thế giới hôm nay. Các văn kiện của Công đồng – Hiến chế, Sắc lệnh, Tuyên ngôn – cho đến hôm nay vẫn đang là nền tảng và hướng dẫn cho các văn kiện của Hội Thánh trong suy tư học thuyết đức tin, phụng vụ, bí tích, luân lý, sứ vụ, tôn giáo, thế giới và con người hôm nay. Môn học này nhằm giúp sinh viên tìm hiểu bối cảnh diễn ra Công đồng, đi vào các tranh luận của các nghị phụ và phân tích ý nghĩa thần học các văn kiện Công đồng. Nhờ đó, sinh viên có được một nền tảng tín lý vững chắc, hiểu được ngôn ngữ đức tin Hội Thánh đang dùng, cùng suy tư thao thức với Hội Thánh, nhất là thấy được sức sống và lực đẩy sứ vụ của Hội Thánh trong việc phục vụ ơn cứu độ cho thế giới hôm nay. Công đồng Vaticanô II còn là Công đồng của Đại Kết, hướng đến sự hiệp nhất của một Hội Thánh Chúa Kitô như là bí tích phổ quát của ơn cứu độ. Sinh viên sẽ được hiểu và nuôi dưỡng tinh thần hiệp nhất Kitô giáo.

- Thần học Luân lý

1. Luân lý Căn bản

Phụ trách: Cha Augustinô Nguyễn Minh Triệu, S.J.

Môn học này giúp cho các học viên có được những ý niệm căn bản, những nguyên tắc cần phải lưu tâm khi tiếp cận về luân lý. Đồng thời, cũng nhấn mạnh đến tính đa nguyên của vấn đề đạo đức (éthique) trong thế giới hôm nay để xác định Chúa Kitô, lời dạy Giáo hội về luân lý là nền tảng cho luân lý Công giáo.

2. Các nhân đức Luân lý

Phụ trách: Cha Giuse Đỗ Mạnh Thịnh, ĐCV thánh Giuse - Xuân Lộc

Nhân đức là một chủ đề quan trọng trong Thần học Luân lý (THLL). Tuy nhiên, một thời gian khá dài trong quá khứ, khi nói đến THLL, người ta chỉ hình dung đến các mệnh lệnh luân lý: những gì phải làm, những gì phải tránh. 

Thực sự, THLL không chỉ nhắm đến những hành vi (ethics of doing) – giải thích, biện phân và các mệnh lệnh luân lý – nhưng nó cũng hướng con người đến việc phải trở nên loại người nào (ethics of being), và cụ thể là làm thế nào để “trở nên môn đệ Đức Kitô”. Như vậy, nhân đức định hình tính cách con người, từ tính cách này những phán đoán và quyết định hành vi luân lý được hình thành; ngược lại, chính những hành vi của con người cũng góp phần xác định và củng cố những nhân đức của con người. Ví dụ, một người có lòng bác ái thì thường hay làm việc bác ái, cư xử nhân ái đối với mọi người; ngược lại, khi hay làm việc bác ái, cư xử nhân từ, người ta càng trở nên “con người nhân ái” theo hình ảnh của Chúa Giêsu.

Môn học đạo đức về các nhân đức (ĐĐNĐ) nhằm giới thiệu và mở rộng viễn quan về THLL, cách riêng, nhân đức Kitô giáo trong đời sống Kitô hữu. Nội dung chính yếu được xây dựng quanh bốn chủ đề chính:

(1) Khái quát về ĐĐNĐ: Phần này nói đến một khái niệm về nhân đức, ĐĐNĐ, cũng như tầm quan trọng của nhân đức trong đời sống Kitô hữu – lời mời gọi trở thành môn đệ Đức Kitô.

(2) Phần thứ hai thảo luận về các nhân đức, những viễn quan thần học về các nhân đức đối thần – tin, cậy và mến – và các nhân đức nhân bản trụ cột khác như khôn ngoan, can đảm, khiêm nhường và công bình. Phần này cũng đọc lại Tổng luận Thần học, Phần hai của phần hai (secunda secundae partis) (Q.1-46).

(3) ĐĐNĐ trong những chiều kích đặc thù: phần này được xem như việc sống các nhân đức trong những khía cạnh cụ thể của đời sống như vấn đề tính dục, nữ quyền, sinh thái, và đời sống nghề nghiệp.

Mục đích chính yếu của môn học là hướng học viên đến việc sống đời sống môn đệ Đức Kitô như một linh mục, tu sĩ hay giáo dân, một cách cụ thể qua việc tập luyện, và thực hành các nhân đức: những nhân đức trong tương quan với Thiên Chúa, và những nhân đức trong tương quan với con người và thiên nhiên.

3. Luân lý theo thánh Anphongsô

Phụ trách: Cha G.B. Lê Đình Phương, C.Ss.R.

Môn Luân lý theo thánh Anphongsô giúp cho học viên có cái nhìn chung về cách Giáo hội suy tư về luân lý trong Giáo hội Công giáo. Qua việc nghiên cứu cách thánh Anphongsô đối diện với vấn nạn luân lý quan trọng vào thời của ngài mà học viên có thể hiểu hơn và có thái độ đúng đắn khi đối diện với vấn đề luân lý hiện nay trong Giáo hội.

4. Luân lý Phái tính

Phụ trách: Cha Phêrô Vũ Văn Hài, ĐCV thánh Quý - Cần Thơ

Luân lý Phái tính là môn học về giới tính hay tính dục con người, trong nỗ lực giúp mỗi cá nhân nên người và nên thánh trong ơn gọi của mình. Giới tính không phải là cái gì đó tuỳ phụ, theo nghĩa có thể tùy nghi sử dụng hay không, nhưng là điều cốt lõi làm nên bản chất, sự hiện hữu của mỗi người là nam hay nữ. Dù là ai, dù sống theo ơn gọi nào (độc thân, tu trì, kết hôn…) con người luôn suy nghĩ, mơ ước, biểu hiện và hành động theo giới tính cụ thể của mình.

Phần thứ nhất bàn về giới tính con người trong chiều kích nhân học, lịch sử và thần học. Đây là phần căn bản lý thuyết giúp học viên có sự hiểu biết đúng đắn về giới tính, về chính mình, để biết chấp nhận mình (x. GLCG, # 2333), chấp nhận người, trong nỗ lực mở ra với tha nhân để trở nên con người thành toàn, đạt “tới tình trạng con người trưởng thành, tới tầm vóc viên mãn của Đức Kitô” (Ep 4,13).

Phần thứ hai sẽ đề cập tới một số vấn đề chuyên biệt như tính dục đồng giới, thủ dâm, chuyển giới, tính dục trong đời sống tu trì,... Trong phần này, bên cạnh việc tìm hiểu giáo huấn chính thức của Hội Thánh, người học cần xem xét các quan điểm thần học và mục vụ khác nhau, trong nỗ lực giúp mỗi cá nhân hoàn thành ơn gọi trong hoàn cảnh cụ thể của mình.

5. Luân lý Giải nố

Phụ trách: Cha Ernest Nguyễn Văn Hưởng, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Sau khi đã học xong về luân lý, học viên thường lúng túng khi phải đối diện với những vấn đề cụ thể về luân lý trong mục vụ. Môn Luân lý Giải nố giúp học viên dựa trên những kiến thức về luân lý Công giáo, về tâm lý, về mục vụ, về sự tiệm tiến trong đời sống luân lý… để đưa ra sự hướng dẫn tốt nhất trong khi thi hành mục vụ.

6. Đạo đức Sinh học

Phụ trách: Cha G.B. Lê Đình Phương, C.Ss.R.

Đạo đức Sinh học là một môn học liên hệ đến những hiện tượng của sự sống: khởi đầu của sự sống, ý nghĩa và việc chăm sóc sức khoẻ và người bệnh, kết thúc của sự sống, sự thí nghiệm trên con người, vấn đề di truyền, sự cấy ghép các cơ phận...; ngoài ra còn mở rộng đến đạo đức về môi trường và động vật học nữa.

Như vậy, Đạo đức Sinh học mời gọi con người có một thái độ “trách nhiệm” đứng trước hiện tượng của sự sống. Bởi vì Đạo đức Sinh học không chỉ đơn thuần là “đạo đức” dành cho khoa “sinh học” nữa, mà là một nền “đạo đức của sự sống,” ảnh hưởng trên toàn bộ sự sống của con người.

Môn học này nhằm giúp ứng sinh linh mục học hỏi Giáo huấn của Giáo hội về vấn đề Đạo đức Sinh học, để tìm thấy những hướng dẫn giúp soi sáng lương tâm và có những quyết định luân lý đúng đắn, không chỉ cho bản thân mà còn giúp cho người giáo dân có thể đón nhận được những Giáo huấn của Giáo hội về vấn đề mới mẻ này.

- Thần học Bí tích

1. Bí tích Tổng quát

Phụ trách: Cha Đa Minh Nguyễn Đức Thông, C.Ss.R.

Môn Bí tích Tổng quát trình bày lịch sử của thần học bí tích qua các thời: trước Tân Ước, Tân Ước, Giáo phụ, thời Trung cổ, các bí tích Công giáo và Tin Lành, và nhất là các bí tích hiện nay. Cách đặc biệt, môn học này nhấn mạnh đến kinh nghiệm sống là nền tảng của mọi bí tích; đến các biểu tượng, việc mừng lễ và nghi lễ, đồng thời cũng đưa ra một số chìa khoá để phân biệt nền thần học bí tích thời Kinh viện và nền thần học bí tích hiện nay.

2. Bí tích Thánh tẩy

Phụ trách: Cha Giuse Phan Quang Trí, O. Carm.

Môn Bí tích Thánh tẩy trình bày nguồn gốc và lịch sử của bí tích Thánh tẩy Kitô giáo qua các thời đại, nhấn mạnh đến nền thần học bí tích này thời Tân Ước, và việc cử hành bí tích Thánh tẩy thời Giáo phụ, để rút ra định nghĩa về Kitô hữu. Cuối cùng, môn học cũng đưa ra một so sánh nhỏ giữa nền thần học bí tích Thánh tẩy của thánh Tôma Aquinô với thần học của bí tích này của Vaticanô II. Điểm nhấn của môn học này là phải sống bí tích này ra sao, hay nói khác đi, phải sống ơn gọi Kitô hữu thế nào.

3. Bí tích Thêm sức

Phụ trách: Cha Giuse Phan Quang Trí, O. Carm.

Môn Bí tích Thêm sức trình bày nguồn gốc của bí tích Thêm sức, và mối liên hệ giữa bí tích này với bí tích Thánh tẩy, những khó khăn của nền thần học bí tích này hiện nay, khi bị tách khỏi Thánh tẩy thành một bí tích riêng. Điểm nhấn của môn học này là làm sao để phát huy ơn Chúa Thánh Thần mà các Kitô hữu lãnh nhận khi chịu Thánh tẩy và Thêm sức.

4. Bí tích Thánh Thể

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Đức Thắng, S.S.S.

Thần học Thánh Thể là một bộ môn của thánh khoa Kitô giáo nói chung và Công giáo nói riêng. Bộ môn Thần học Thánh Thể trình bày các đạo lý liên quan đến bí tích cực thánh, tức là Thánh Thể – Bữa Tiệc của Chúa. Cụ thể, khoá học về Thần học Thánh Thể tại Học viện thánh Anphongsô giới thiệu lịch sử và thần học về Thánh Thể trong đời sống Giáo hội, giúp học viên có một kiến thức cơ bản về đạo lý và các suy tư thần học Công giáo về Thánh Thể và về thực hành phụng vụ, đào sâu linh đạo phụng vụ Thánh Thể, đồng thời định hình các lối diễn tả thần học Thánh Thể cho một Giáo hội đa văn hoá với cảm thức đại kết.

5. Bí tích Hôn phối & Bí tích Thống hối

Phụ trách: Cha Giuse Đỗ Xuân Vinh, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Mô tả: Môn học có mục tiêu giúp cho sinh viên xác tín về ý nghĩa thần học của Bí tích Hôn phối nơi giáo huấn hôm nay của Hội Thánh. Để làm được điều đó, môn học đã khởi đi từ nền tảng Thánh Kinh, và đồng thời tiếp nối với nền tảng Thánh Truyền là những gì Hội Thánh đã sống, đã suy tư, đã cử hành hai ngàn năm qua. Ngoài ra, từ giáo huấn hôm nay, môn học cũng gợi mở những suy tư để làm sáng tỏ hơn giáo huấn ấy trong góc nhìn đối thoại với người không cùng niềm tin; và cuối cùng môn học cũng gợi mở hướng mục vụ Bí tích này.

Nội dung:

Bí tích Hôn Phối

Chương I: Nền tảng Thánh Kinh, đặc biệt với St 1, 26-28; 2, 18-24; Mt 19,3-9; Ep 5,21-33.

Chương II: Nền tảng Thánh Truyền: sự hình thành, phát triển của thần học Bí tích Hôn phối

Chương III: Triển khai thần học với các chủ đề: hôn nhân tự nhiên, cấu trúc Bí tích, thừa tác viên, sự ưng thuận, tính bất khả phân ly, sự duy nhất, mục đích của hôn nhân, ân sủng...

Chương IV: Gợi ý mục vụ

6. Bí tích Thống hối

Phụ trách: Cha Giuse Đỗ Xuân Vinh, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Mô tả: Môn học có mục tiêu giúp cho sinh viên xác tín về ý nghĩa thần học của Bí tích Thống hối nơi giáo huấn hôm nay của Hội Thánh. Môn học đã khởi đi từ nền tảng Thánh Kinh, và đồng thời tiếp nối với nền tảng Thánh Truyền là những gì Hội Thánh đã sống, đã suy tư, đã cử hành qua nhiều thế kỷ. Từ chỗ cung cấp kiến thức nền tảng về Bí tích Thống hội, môn học gợi mở hướng mục vụ Bí tích này.

Nội dung:

Chương I và II: Nền tảng Thánh Kinh và Thánh Truyền của Bí tích Thống hối

Chương III: Triển khai thần học với các chủ đề: tội lỗi, sám hối, xưng thú, đền tội, giao hòa, cấu trúc, chiều kích Hội Thánh, thừa tác viên, năng quyền, việc cử hành…

Chương IV: Gợi ý mục vụ

7. Bí tích Xức dầu

Phụ trách: Cha Giuse Đỗ Xuân Vinh, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Môn Bí tích Xức dầu trình bày nguồn gốc và lịch sử của bí tích này, nhấn mạnh đến tên gọi đã được Công đồng Vatican II sử dụng lại để đặt cho bí tích này. Vì là một bí tích dành cho bệnh nhân, chứ không còn là bí tích của người sắp về bên kia thế giới, nên môn học này cũng gợi lên yêu cầu mục vụ cần đáp ứng cho con người hôm nay.

8. Bí tích Truyền chức

Phụ trách: Cha Giuse Đỗ Xuân Vinh, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn.

Môn Bí tích Truyền Chức trình bày nguồn gốc và lịch sử của thừa tác vụ tư tế qua các thời đại, nhấn mạnh đến vai trò là trung gian cho thế giới thánh thiêng, cho Thiên Chúa giữa con người. Chính vai trò quan yếu này đòi hỏi những người lãnh nhận thừa tác vụ một đời sống xứng hợp. Điểm nhấn của môn học này là tạo cho sinh viên một ý thức về vai trò sắp lãnh nhận đã được cha Rey-Mermet diễn tả cách cô đọng: linh mục không có học, thì cũng giống như chiến sĩ không có khí giới, linh mục có học mà không sống và hành động như thể đang trông thấy Thiên Chúa, thì cũng chẳng có lợi gì cho nhân loại hôm nay.

- Thần học Thực hành

1. Thần học Mục vụ

Phụ trách: Cha Giuse Phạm Văn Bình, O.F.M.

Việc phục vụ Dân Chúa luôn đặt các mục tử ở mọi thời và mọi nơi trước nhiều thách đố. Các mục tử luôn được chờ đợi có nhiều suy tư, sáng kiến, và chọn lựa, sao cho Dân Chúa thuộc mọi môi trường sống có thể cảm nghiệm được sự hiện diện của Đức Kitô qua Hội Thánh và nơi con người của mục tử.

Môn Thần học Mục vụ giúp học viên tiếp cận với sứ vụ tương lai bằng cách tìm hiểu nền tảng thần học của việc phục vụ trong Hội Thánh. Đồng thời, giáo trình cũng đem học viên đến với Đấng là Mục Tử duy nhất và học với Người – Đấng hiền lành và khiêm nhường trong lòng. Bài học từ Đức Giêsu sẽ giúp học viên thủ đắc mô hình phục vụ của Người-lãnh-đạo-tôi-tớ, để Dân Chúa được sống và được sống dồi dào đúng như Chúa muốn.

2. Đối thoại Liên tôn

Phụ trách: Cha Phêrô Đinh Ngọc Lâm, C.Ss.R.

Hội Thánh kêu gọi các Kitô hữu dấn thân vào con đường đối thoại tôn giáo vì đó là một phần thiết yếu của toàn thể công việc loan báo Tin mừng của Hội Thánh ngày nay. Để đáp lại lời kêu gọi này trong cuộc sống hôm nay, chúng ta cần phải tìm hiểu và học hỏi về việc đối thoại liên tôn trong Kinh Thánh, các giáo huấn và truyền thống của Hội Thánh và đem ra thực hành cụ thể trong đời sống Kitô hữu của mình tại các Hội Thánh địa phương.

3. Sứ vụ học

Phụ trách: Cha Phêrô Đinh Ngọc Lâm, C.Ss.R.

Môn Sứ vụ học (Truyền giáo học) nhắm giới thiệu với các học viên những chủ đề chính của thần học sứ mạng đương thời, đưa ra suy tư thần học dựa trên bản tính sứ mạng (God’ mission, Christ’ mission) và trên sứ mạng của Hội Thánh ngày nay. Như vậy, sự quan tâm thông thường của chúng ta trong và cho sứ mạng loan báo Tin mừng, nhắm giúp chúng ta dấn thân hơn cho Nước Thiên Chúa.

4. Giảng thuyết & Mục vụ Lời Chúa Chúa nhật

Phụ trách: Cha Antôn Nguyễn Văn Dũng, C.Ss.R & Cha Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.

Giảng thuyết là một môn học giúp sinh viên chuyển tải những gì đã học được trong các môn học thánh thành những bài giảng hữu ích và thánh hoá đời sống đức tin của giáo dân. Sinh viên sẽ được học hỏi về tinh thần, tâm hồn và thái độ cần phải có của một người môn đệ Chúa Kitô khi loan báo Tin mừng. Sinh viên sẽ được làm chắc lại các điểm cốt lõi của mầu nhiệm đức tin, cách nối kết các bài đọc và Tin mừng theo hướng dẫn giảng thuyết của Hội Thánh, và các phương pháp trình bày sao cho hiệu quả nhất. Hơn nữa, sinh viên sẽ có dịp thực tập giảng Lời Chúa ngày thường và Chúa nhật, qua đó được chỉnh sửa và rút ra những kinh nghiệm cần thiết cho việc giảng dạy sau này.

5. Tư vấn Mục vụ & Linh hướng

Phụ trách: Cha Phaolô Nguyễn Đình Vịnh, O.F.M.

Môn học gồm hai phần.

Phần I: Chú trọng đến lý thuyết, nền tảng Kinh Thánh và Truyền Thống của Giáo hội trong việc chăm sóc mục vụ; Tìm hiểu những thay đổi trong công việc chăm sóc mục vụ sau Công đồng Vaticanô II; Những nỗ lực tìm kiếm một mô hình tư vấn mục vụ trong thế giới ngày nay; Phân biệt giữa Tư vấn Mục vụ và Tư vấn tâm lý ngày nay; Phân biệt giữa Tư vấn mục vụ và Linh hướng; Những nguyên tắc cơ bản, nền tảng, và đặc biệt của Tư vấn Mục vụ và Linh hướng.

Phần II: Nhắm đến việc thực hành, học và áp dụng một số kỹ năng cơ bản của các trường phái Tham vấn Tâm lý ngày nay áp dụng cho công việc Tư vấn mục vụ. Môn học đòi hỏi sinh viên nắm vững phần lý thuyết, thay đổi thái độ cũng như hành vi trong công tác tư vấn và nhuần nhuyễn một số kỹ năng tư vấn. Cuối khoá sinh viên có thể tiến hành một ca tư vấn mục vụ một cách chuyên nghiệp và đầy đủ.

6. Mục vụ Hôn nhân

Phụ trách: Cha Phaolô Nguyễn Hữu Thuận, C.Ss.R.

Khoá học Mục vụ Hôn nhân Gia đình là khoá học nhằm đưa ra những định hướng, những phương pháp mục vụ cho đời sống hôn nhân gia đình, dưới ánh sáng của Tin mừng và những giáo huấn của Giáo hội. Qua việc trình bày, đối thoại, và chia sẻ những kinh nghiệm thực tế về mục vụ hôn nhân gia đình, học viên được mời gọi nhìn lại và canh tân những phương pháp chuẩn bị và chăm lo cho đời sống hôn nhân gia đình nhằm đưa ra những hướng mục vụ thích hợp cho hoàn cảnh đời sống hôn nhân gia đình hôm nay.

7. Mục vụ Di dân

Phụ trách: Cha Phêrô Đỗ Cao Cương, S.V.D.

Môn học giới thiệu cho học viên những ý niệm căn bản về di dân và mục vụ di dân. Đồng thời, môn học cung cấp cho học viên những nét chính yếu và nền tảng dưới ánh sáng của Thánh Kinh và những văn kiện của Giáo hội về di dân.Từ đó, các học viên sẽ chia sẻ, thảo luận về những thách đố về mục vụ di dân tại Việt Nam hầu đưa ra một kế hoạch mục vụ di dân noi gương Chúa Giêsu – Vị Mục Tử Nhân Lành – và theo tinh thần của Huấn thị Erga migrantes (2004).

8. Mục vụ Truyền thông

Phụ trách: Cha P.X. Nguyễn Minh Thiệu, S.D.B.

Môn học Mục vụ Truyền thông cống hiến cho các học viên kiến thức về những khía cạnh thần học truyền thông, đặc biệt noi gương Chúa Giêsu – nhà truyền thông tuyệt hảo – trong sứ vụ rao giảng Lời của Thiên Chúa. Đồng thời, môn học trang bị cho các học viên những kiến thức cơ bản về truyền thông hầu giúp họ có khả năng đánh giá có phê phán “văn hoá mới” của truyền thông và biết sử dụng các phương tiện truyền thông cách khôn ngoan và sáng tạo theo những hướng dẫn của Giáo Hội cho việc mục vụ của mình. Cuối cùng, môn học cung cấp cho các học viên những yếu tố và các bước quan trọng để lên kế hoạch và thực hiện kế hoạch mục vụ truyền thông trong bối cảnh ngày nay.

9. Đại kết

Phụ trách: Cha Giuse Lê Quang Tuấn, C.Ss.R.

Đối thoại đại kết, hoạt động đối thoại vì sự hiệp nhất của các tín hữu, là dấu chỉ về sự hoạt động của Chúa Thánh Thần trong Hội Thánh. Là thành phần của Giáo hội học, môn Đối thoại Đại kết giúp tìm hiểu bản chất của đối thoại đại kết: nguyên do và nền tảng của sự hiệp thông-hiệp nhất; những nền tảng triết học và thần học của đối thoại. Việc tìm hiểu này giúp người tiếp cận xác định: mục đích, những chiều kích, câu trúc và phương pháp của đối thoại đại kết. Trong khi tìm hiểu, họ sẽ học biết những khó khăn và trở ngại trong công cuộc đối thoại đại kết giữa các Giáo hội. Với nội dung như thế, môn Đối thoại Đại kết muốn giúp các tín hữu nhận biết chính mình trong lời của Đức Giêsu với Chúa Cha: “để họ nên một như chúng ta” (Ga 17,11) và trở nên khí cụ của Chúa Thánh Thần trong công cuộc xây dựng Nhiệm Thể Chúa Kitô.

10. Học thuyết Xã hội của Hội Thánh Công giáo

Phụ trách: Cha Phêrô Đinh Ngọc Lâm, C.Ss.R.

Học thuyết Xã hội của Hội Thánh Công giáo gồm có các suy tư và giáo huấn của Hội Thánh về những vấn đề: văn hoá, kinh tế, chính trị, xã hội, sinh thái,... đã trình bày trong nhiều thế kỷ để trả lời cho những thách đố mà Hội Thánh đã phải đối mặt. Học thuyết này đưa ra những nguyên tắc chỉ đạo cho con người và các cộng đoàn Kitô hữu cách thức làm thế nào để sống Tin mừng của Đức Giêsu trong bối cảnh của những vấn đề xã hội phức tạp ngày nay. Các giáo huấn ấy còn đưa ra những nguyên lý cho suy tư, những tiêu chuẩn để đánh giá và hướng dẫn cho hành động của con người về những vấn đề xã hội hôm nay.

- Giáo luật

1. Giáo luật Tổng tắc

Phụ trách: Cha Phêrô Nguyễn Hùng Hải, M.F.

Phần nhập môn của Bộ Giáo luật nhằm giới thiệu và cung cấp cho sinh viên những kiến thức nền tảng và những nguyên tắc pháp lý để từng bước đi sâu vào tìm hiểu, phân tích và áp dụng những điều luật khác nhau mà Giáo hội đã ban hành.

Ở phần này, chúng ta tìm hiểu Quyển I của Bộ Giáo luật 1983 chia ra làm hai mục:

Mục I: Đề cập đến bản chất, lịch sử, lý do, nguyên tắc của việc cải cách, những đường lối chung về tiến trình soạn thảo, các thuật ngữ và khái niệm cơ bản của Bộ Giáo luật. Nghiên cứu cụ thể các điều 1–95 bao gồm: 6 điều luật dẫn nhập: Tục lệ, Các Sắc luật và Huấn thị; các văn bản hành chánh; cuối cùng, các Quy chế và Điều lệ.

Mục II: Đào sâu các nguyên tắc căn bản từ điều 96–203 bao gồm: các thể nhân và pháp nhân; các hành vi pháp lý, quyền cai trị; các chức vụ trong Giáo hội; thời hiệu - cách tính giờ.

2. Giáo luật các Bí tích & Hôn phối

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Ngọc Bích, C.Ss.R.

Phần nhiệm vụ thánh hoá của Giáo hội cung cấp cho sinh viên kiến thức và khả năng hiểu biết về các điều luật liên quan đến các bí tích đã được ấn định trong Bộ Giáo luật 1983, nhờ đó các sinh viên có thể để áp dụng vào trong sứ mạng tương lai của họ. Khi phân tích từng điều luật, ngoài việc giải thích và đưa ra từng ví dụ cụ thể đã xảy ra, về phía các sinh viên cần phải cố gắng tìm kiếm thêm những tài liệu quan trọng khác của Giáo hội như Lịch sử, Kinh Thánh, Tín lý, Giáo lý, Giáo huấn, Luân lý và Phụng vụ... để có thể hiểu biết cách rộng hơn và đồng thời để áp dụng thực tế hơn vào trong từng trường hợp cụ thể.

Bài học của phần này tập trung vào quyển IV, Nhiệm vụ Thánh hoá của Giáo hội được chia ra thành ba phần chính:

Phần I: Các bí tích (điều 840–1165)

Phần II: Các việc phụng tự khác (điều 1165–1204)

Phần III: Các nơi và thời gian thánh (điều 1205–1253).

3. Giáo luật Phẩm trật

Phụ trách: Cha Phêrô Nguyễn Hùng Hải, M.F.

Bộ môn Cơ cấu Phẩm trật của Giáo hội, thuộc phần II của Quyển II, Dân Thiên Chúa (từ điều 330–572), Bộ Giáo luật 1983, nhằm cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản và nguyên tắc pháp lý liên quan đến thẩm quyền, vai trò, trách nhiệm, quyền hành pháp, lập pháp, tư pháp và quản trị của từng chức vụ và tập đoàn theo cơ cấu phẩm trật của Giáo hội.

Nội dung của môn học đề cập đến: quyền tối cao của Giáo hội bao gồm Đức Giáo hoàng và Giám mục đoàn, Thượng Hội đồng Giám mục, các Hồng y Giáo hội Rôma, Giáo triều Rôma, các Đặc sứ của Đức Giáo hoàng, các Giáo hội địa phương và các Hợp đoàn Giáo hội địa phương, các Giám mục Giáo phận, Giám mục phó, Phụ tá, sự Cản toà và Khuyết vị, các Hợp đoàn Giáo hội địa phương và tổ chức nội bộ của các Giáo hội địa phương.

4. Giáo luật Đời sống Thánh hiến

Phụ trách: Cha Giuse Nguyễn Ngọc Bích, C.Ss.R.

Nhằm giúp cho sinh viên có được kiến ​​thức tổng quát về nguyên tắc pháp lý áp dụng cho các Tu hội Thánh hiến và Tu đoàn Tông đồ dựa trên nền tảng Thần học, Kinh Thánh, Lịch cử, Tín lý, Huấn quyền và Giáo luật đã được Toà Thánh ban hành.

Nội dung bài học tập trung vào Quyển II, Dân Thiên Chúa, Phần III: Các Tu hội Thánh hiến và Tu đoàn Tông đồ. Bố cục được phân chia ra như sau:

Thiên I: Các Tu hội Thánh hiến (Dòng tu, Tu hội đời, các Ẩn tu và Trinh nữ Thánh hiến) (từ điều 573–730). Trình bày những yếu tố cốt yếu của đời thánh hiến; Pháp chế tổ chức đời sống thánh hiến gồm: Việc thành lập; kết nạp; sáp nhập; phân chia; giải thể; việc quản trị; thâu nhận và huấn luyện; nghĩa vụ và quyền lợi của các Dòng tu và các phần tử; Hoạt động tông đồ; Rời bỏ Dòng và Các Tu hội đời.

Thiên II: Các Tu đoàn Tông đồ (từ điều 731–746). Trình bày khái niệm, tiếp đến ấn định những nguyên tắc pháp lý về việc thiết lập, giải tán và phân chia, đồng thời đưa ra những hình thức quản trị, việc thâu nhận và đào tạo phần tử. Cuối cùng đề cập đến quyền lợi, nghĩa vụ, việc quản trị tài sản và nguyên tắc rời bỏ Tu đoàn.

Phần cuối cùng trình bày cho chúng ta hiểu biết về những hình thức tận hiến khác.

- Giáo sử

1. Lịch sử Giáo hội Hoàn vũ

Phụ trách: Cha Phêrô Nguyễn Thanh Tùng, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Lịch sử Giáo hội là bộ môn thuộc hệ thống thần học tại các Đại học Công giáo, các Học viện và Chủng viện. Đối tượng nghiên cứu là Giáo hội, được học hỏi và khám phá theo nguyên tắc: “Lịch sử là quá khứ, nhưng là bài học cho hiện tại và hướng mở đến tương lai.” Về mục đích và phương pháp, chúng tôi không chỉ trình bày những sự kiện của quá khứ, nhưng trong cái nhìn đức tin, các sinh viên cần phải nhận ra được ý nghĩa hay bài học cho cuộc sống hiện tại, để mở ra một hướng đi cho tương lai để sống và để yêu mến Giáo hội hơn. Trong môn học này, chúng ta cũng đề cập đến phương diện Thần học Lịch sử (Théologie de l'histoire).

Tuy rằng không là môn học chính, nhưng là cần thiết và quan trọng có tính bắt buộc trong chương trình thần học. Bộ môn lịch sử Giáo hội giúp hiểu biết về Giáo hội, nhằm gia tăng lòng yêu mến và tích cực góp phần xây dựng Giáo hội. Bộ môn Lịch sử Giáo hội còn góp phần giúp cho việc nghiên cứu học hỏi các môn thần học khác cách hiệu quả hơn, bởi vì, nhìn cách toàn diện, những bộ môn khác như Kitô học, Ba Ngôi, phụng vụ, bí tích... trong chương trình thần học đều có nền tảng và nguồn gốc theo dòng lịch sử Giáo hội.

2. Lịch sử Giáo hội Việt Nam

Phụ trách: Cha Phêrô Nguyễn Thanh Tùng, ĐCV thánh Giuse - Sài Gòn

Là công dân của một đất nước, là thành viên của Giáo hội, cách riêng của quốc gia dân tộc và của Giáo hội Việt Nam, người tín hữu, đặc biệt, với người linh mục, tu sĩ… để hiểu, để yêu mến, để sống và để cho sứ vụ loan truyền, chúng ta không thể không hiểu biết, không nghiên cứu, trau dồi một số những kiến thức cơ bản về lịch sử dân tộc và Giáo hội của mình, bởi vì: “Vô tri, bất mộ.” Thiếu lòng mến, người ta khó năng động và tích cực góp phần cách hiệu quả vào việc xây dựng và phát triển Giáo hội. Môn lịch sử Giáo hội Việt Nam cung cấp cho các sinh viên không chỉ những dữ kiện lịch sử, nhưng còn đó nhiều bài học quý giá cho hành trình ơn gọi, cho các hoạt động truyền giáo và mục vụ.

(cập nhật 04/9/2024)