SỬ DỤNG LỄ PHỤC MÀU HỒNG
CHO LỄ CƯỚI ĐƯỢC KHÔNG?
Lm. Giuse Phạm Đình Ái,
S.S.S.
Hỏi: Rất nhiều linh mục mặc áo lễ màu hồng để cử hành
lễ cưới (cử hành bí tích hôn phối trong Thánh Lễ), vậy thực hành này có đúng
không?
Đáp: Thưa không, ngoại trừ Chúa nhật thứ III mùa Vọng
(Gaudete) và Chúa nhật thứ IV mùa Chay (Laetare). Đây là một vài lý do:
Thứ nhất, Hội Thánh đã ấn định rõ tại số 34 (thuộc
phần “Những điều cần biết trước”) trong sách Nghi thức Cử hành Hôn nhân [=
NTHN][1]: “Khi cử hành hôn nhân trong Thánh Lễ phải
dùng phẩm phục màu trắng hay màu phụng vụ của ngày lễ và cử hành lễ có
nghi thức riêng.” Dựa
vào sự ấn định này cũng như nhờ những lời hướng dẫn tiếp theo và Quy chế
Tổng quát Sách lễ Rôma [= QCSL] số 372, chúng ta hiểu rằng:
1. Gặp những ngày lễ từ 1-4 trong Bảng Xếp Hạng Các Ngày Phụng Vụ
(nghĩa là các lễ trọng; các
Chúa nhật mùa Vọng, mùa Chay và mùa Phục Sinh; các ngày trong tuần bát nhật
Phục Sinh), thì phải cử hành Thánh Lễ với bản văn, các bài đọc Sách Thánh[2] và
đương nhiên cả phẩm phục theo đúng ngày lễ ấy [chứ không phải lễ phục màu
hồng]. Ví dụ: nếu nghi thức hôn nhân được cử hành trong Thánh Lễ trọng
kính Thánh Phêrô và Thánh Phaolô (29/06) thì tư tế/phó
tế phải mặc lễ phục màu đỏ của lễ này [chứ không phải lễ phục màu
hồng]; hoặc nếu cử hành nghi thức hôn nhân
trong Thánh Lễ Chúa nhật [I/II/IV] mùa Vọng, tư tế/phó tế
phải mặc lễ phục màu tím. Số 34 còn nói thêm: “Các Chúa nhật mùa
Giáng sinh và Thường niên, khi cử hành hôn nhân trong Thánh Lễ cho cộng đoàn
giáo xứ, cũng phải cử hành lễ Chúa nhật.” Như vậy, nếu nghi thức hôn nhân được
cử hành trong Thánh Lễ Chúa nhật Thường niên cho cộng đoàn giáo xứ, thì tư tế/phó tế phải mặc lễ phục màu
xanh [chứ không phải lễ phục màu hồng].
2. Gặp những ngày lễ khác từ 5-13 trong Bảng xếp hạng các ngày phụng
vụ (trừ ra Các Chúa nhật mùa Giáng sinh và mùa Thường niên thuộc bậc 6), theo
đúng hướng dẫn nêu trên, chúng ta có quyền cử hành lễ có nghi thức riêng, cụ
thể ở đây là cử hành Nghi lễ cho các đôi hôn phối với bản văn, các bài đọc Sách
Thánh riêng của lễ cưới (NTHN, số 54) và đương nhiên lễ phục phải là màu trắng
[chứ không phải lễ phục màu hồng] (NTHN 34).
Màu trắng gợi lên (1) vinh quang Thiên Chúa (lễ
về Chúa) như y phục của Chúa Kitô trong cuộc biến hình của Người cũng như (2)
sự sáng ngời của những gì đụng chạm đến Thiên Chúa như y phục của các thiên
thần và của những người đã được cứu chuộc trong sách Khải Huyền;[3] màu
trắng cũng là biểu tượng cho sự hiện diện của Chúa phục sinh trong Hội Thánh và
nơi các thánh của Người.[4] Vì vậy màu trắng được dùng trong Thần Vụ
và Thánh Lễ mùa Phục sinh và mùa Giáng sinh; trong các lễ kính Chúa, ngoại trừ
cuộc Thương khó của Người; các lễ kính Ðức Trinh Nữ Maria; các Thiên thần; các
thánh không tử đạo; lễ trọng kính các thánh (1 tháng 11); kính thánh Gioan Tẩy
Giả (24/6); các lễ kính: thánh Gioan thánh sử (27/12), Ngai toà Phêrô (22/2),
thánh Phaolô trở lại (25/1) [QCSL 346 a]…
Ngoài ra, sở dĩ Hội Thánh chọn lễ phục màu trắng
cho cử hành nghi lễ hôn nhân bởi lẽ màu trắng biểu tượng cho lễ hội vui tươi.
Thật vậy, lễ cưới vốn là một biến cố dân chúng quy tụ để mừng vui, ăn uống, hát
xướng và nhảy múa tưng bừng đến độ Công đồng Laodicea (363–364 AD) đã từng cấm cưới hỏi trong mùa Chay (can. 53) và Nghi
thức Cử hành Hôn nhân hiện nay lưu ý: “Nếu cử hành hôn nhân vào ngày
mang tính sám hối, đặc biệt là mùa Chay, thì cha xứ nên nói cho những người kết
hôn biết tính chất riêng biệt của ngày đó. Phải tuyệt đối tránh cử hành hôn
nhân vào thứ Sáu và thứ Bảy Tuần Thánh (số 32).
Thứ hai, màu hồng được Hội Thánh quy định một cách
rõ rệt là có thể dùng trong Chúa Nhật “Hãy vui lên” (Chúa Nhật III mùa
Vọng) và Chúa Nhật “Mừng Vui Lên” (Chúa Nhật IV mùa Chay) (QCSL 346f). Như vậy, tư tế/phó tế chỉ mặc lễ phục màu
hồng vào hai ngày này trong năm phụng vụ mà thôi vì màu hồng tuy cũng diễn tả niềm vui và hân
hoan như màu trắng,
nhưng khác biệt một chút là niềm vui và hân hoan chưa trọn vẹn, chắc chắn sẽ tới nhưng đang
tới/sắp tới như thể màu hồng lóe lên ở góc chân trời vào hừng đông
báo hiệu rằng có ánh sáng chói chang đang đến.[5] Đây
là hai ngày Chúa nhật mà chúng ta như thể dừng chân tạm nghỉ một chút
trong hành trình dài “màu tím” hay có một sự gián đoạn trong khung cảnh của hai
mùa thống hối (mùa Vọng và mùa
Chay) sau khi đã đi quá nửa thời gian của hai mùa này. Nhờ đó, chúng ta có thêm hân hoan trên chặng đường mới sắp tới, cũng như
cho chúng ta nếm hưởng trước hương vị niềm vui của ngày Chúa Giáng sinh và ngày
Chúa nhật Phục sinh mà Giáo Hội đang chuẩn bị và chờ đợi. Vào hai Chúa nhật của niềm vui này, màu tím của thời kỳ
sám hối tỏa sáng thành màu hồng, nhưng chưa chuyển sang màu trắng của lễ trọng
Chúa Giáng sinh và Phục sinh.[6] Bởi vậy, Quy chế Tổng quát Sách lễ Rôma
(số 305) có dạy: “Trong mùa Vọng, bàn thờ nên chưng hoa vừa phải, thích hợp với
đặc tính của mùa, để không cho thấy quá sớm niềm vui trọn vẹn của Sinh nhật
Chúa. Mùa Chay không được chưng hoa trên bàn thờ, trừ Chúa nhật IV mùa Chay
(tức Chúa nhật Mừng Vui), các lễ trọng và lễ kính.”
Thứ ba, chỉ có hai Chúa nhật “hồng” giữa “mùa
tím,” nghĩa là chúng ta vẫn thường thấy lễ phục tím trong mùa Vọng/mùa Chay,
rồi bỗng dưng lại thay đổi màu tím sang màu hồng trong ngày Chúa nhật thứ III
mùa Vọng và Chúa nhật thứ IV mùa Chay. Điều này hẳn là tác động lên giác quan
hầu giúp chúng ta dễ dàng cảm nhận được ý nghĩa của ngày lễ/mầu nhiệm phụng vụ
đang cử hành như vừa trình bày ở trên, theo đúng giải thích của QCSL
[số 345]: “Các màu sắc khác nhau của phẩm phục nhằm biểu lộ ra bề ngoài
cách hữu hiệu, khi thì đặc tính của mầu nhiệm cử hành, khi thì ý nghĩa của đời
sống Kitô giáo đang diễn ra trong năm phụng vụ.” Hơn thế nữa, sự thay đổi
màu sắc này không những đáp ứng được một trong những tiêu chuẩn của cử hành là
tác động giác quan mà còn thuộc về nghệ thuật cử hành phụng vụ để Thánh lễ không trở nên đơn điệu, nghèo nàn
và thiếu lôi cuốn đối với người tham
dự. Trái lại, có thể giúp chúng ta tham dự
Thánh Lễ “một cách ý thức, tích cực và trọn vẹn hơn.”[7] Bởi
vậy, việc liên tục sử dụng lễ phục màu hồng cho bất cứ lễ cưới nào trong suốt
năm phụng vụ sẽ có nguy cơ làm xơ cứng giác quan người tham dự, phá hủy tính
biểu tượng của màu sắc phẩm phục và làm phai mờ đặc tính của mầu nhiệm cử
hành.
Thứ tư, nhiều người đưa ra lý do cử hành lễ cưới
với phẩm phục màu hồng vì màu hồng là màu của tình yêu và hạnh phúc, mầu của sự
dịu ngọt, thi vị và lãng mạn… Trên phương diện phụng vụ và kỷ luật của Hội
Thánh, nếu so sánh với những giải thích ở trên, thì đây chỉ là những suy nghĩ
và giải thích chủ quan. Vì vậy, chúng được coi là không đủ lý do để có thể tùy
tiện thay đổi sự ấn định của Hội Thánh nằm trong sách phụng vụ: “Khi cử hành
hôn nhân trong Thánh Lễ phải dùng phẩm phục màu trắng hay màu phụng vụ của ngày
lễ và cử hành lễ có nghi thức riêng” (NTHN, số 34). Một mặt, việc điều hành
phụng vụ thuộc thẩm quyền hàng Giáo Phẩm, nên tuyệt đối không ai khác, dầu là
linh mục, được lấy quyền riêng tư thêm bớt hay thay đổi một điều gì trong phụng
vụ.[8] Mặt khác, nếu cân nhắc về phương diện mục vụ, liệu chúng ta
có thể đưa ra được những lý do/lý lẽ thuyết phục rằng (1) sử dụng lễ phục màu
hồng cho lễ cưới là một nhu cầu đích thực và xứng đáng cũng như (2) sẽ nâng cao
phẩm chất của cử hành hôn nhân hay thực hành này chỉ là do thói quen lâu nay
hoặc chỉ là chiều theo ý muốn/ý thích của đôi hôn phối vốn sợ hình ảnh lễ cưới
của mình gắn với màu tím của mùa Vọng và mùa Chay.
[1] UBPT – HĐGM.VN, Nghi thức Cử hành
Hôn nhân, ấn bản mẫu II (1991) (Hà Nội: Nxb. Tôn Giáo, 2008).
[2] NTHN, số 54 lặp lại tương tự; QCSL
372.
[3] Dom Rober le Gall, Phụng vụ của
Giáo Hội, Nguyễn Cao Luật chuyển ngữ (Sài Gòn: Học viện Đa Minh, 2012), 64.
[4] x. Peter E. Fink, ed. The New
Dictionary of Sacramental Worship (Collegeville: The Liturgical Press,
1990), s.v. “Vestment, Liturgical,” by John D. Laurance, SJ, 1312.
[5] x. M. Claire Espiritu, PDDM, “Liturgical
Vestments,” trong Enriching Liturgical Life, Vol. I (Q.C: PDDM
Liturgical Ministries Inc., 2012), 53.
[6] Dom Rober le Gall, Phụng vụ của
Giáo Hội, 64-65.
[7] Hiến chế Phụng vụ Thánh, số
14.
[8] Ibid., số 22.