NGHI THỨC TRAO TÁC VỤ ĐỌC SÁCH & GIÚP LỄ
x. Thánh Bộ về Phụng tự,
Nghi thức ban tác vụ Đọc sách và Giúp lễ,
Uỷ ban Giám mục về Phụng tự
trực thuộc HĐGM.VN chuyển ngữ (Sài Gòn, 1974).
NGHI THỨC TRAO TÁC VỤ ĐỌC SÁCH
Nghi thức ban tác vụ Đọc sách và Giúp lễ,
Uỷ ban Giám mục về Phụng tự
trực thuộc HĐGM.VN chuyển ngữ (Sài Gòn, 1974), 24-26.
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT TRƯỚC
1. Những phận vụ mà từ xưa đến nay quen gọi là các chức nhỏ, từ
nay sẽ được gọi là các “tác vụ” (ministeria) (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự sắc Ministeria
quaedam, II).
2. Hội Thánh thiết lập tác vụ Đọc sách để những
người nhận tác vụ này phục vụ cộng đoàn trong nhiệm vụ đọc Lời Chúa và hướng
dẫn cộng đoàn cầu nguyện. Các giáo dân có độ tuổi và những đức tính cần thiết
theo sắc lệnh của Hội đồng Giám mục, có thể lãnh những tác vụ Đọc sách và Giúp
lễ cách cố định, qua nghi thức phụng vụ đã được quy định (x. GL, điều 230, §1, thay đổi ngày
10/01/2021 với Tự sắc Spiritus Domini). Bất cứ người nào [nam giới] muốn
lãnh nhận chức thánh Phó tế, thì trước đó phải lãnh tác vụ Đọc sách và thi hành
tác vụ này trong một thời gian tương xứng (x. GL, điều 1035).
3. Trong Thánh Lễ, Thầy đã lãnh tác vụ Đọc sách có nhiệm
vụ chính là đọc Lời Chúa, trừ bài Tin Mừng, đồng thời, hướng dẫn cộng đoàn cầu
nguyện khi không có mặt thừa tác viên có chức thánh. Khi cử hành Thánh Lễ, nếu
không có Phó tế, thì thầy đã lãnh tác vụ Đọc sách xướng các ý nguyện trong lời
nguyện chung, hoặc đọc thánh vịnh đáp ca khi không có ca viên. Thầy đã lãnh tác
vụ Đọc sách sẽ thi hành nhiệm vụ riêng của mình trong Thánh Lễ, cho dù có sự
hiện diện của các thừa tác viên cấp trên trong Thánh Lễ (x. QCSL 2002, số 99). Quy chế tổng quát sách lễ Rôma 2002 còn cho phép thầy đã lãnh tác
vụ Đọc sách mang Sách Tin Mừng khi đi rước đầu lễ nếu thầy Phó tế vắng mặt ;
khi đến cung thánh, thầy đã lãnh tác vụ Đọc sách đặt Sách Tin Mừng lên bàn thờ
(không hôn bàn thờ) rồi trở về chỗ của mình (x. QCSL 2002, số 194-195).
4. Trong các Hội Dòng giáo sĩ, Đấng
Bản Quyền là Bề trên Thượng cấp. Ứng viên phải tự do viết và ký một
đơn nộp cho Đấng Bản Quyền là vị có thẩm quyền tiếp nhận. Nghi thức trao tác vụ Đọc sách do Đấng Bản Quyền cử hành trong Thánh Lễ
hoặc trong nghi thức cử hành Lời Chúa (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự sắc Ministeria quaedam,
VIII-IX).
5. Phải
tuân giữ thời gian cách quãng giữa những lần trao các tác vụ mà Toà Thánh hay
Hội đồng Giám mục đã ấn định trong chu kỳ thần học: tác vụ Đọc sách và Giúp lễ,
và giữa tác vụ Giúp lễ và chức Phó tế (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự
sắc Ad pascendum, IV).
6. Các ứng viên lãnh tác vụ Đọc sách
mặc Áo Dòng cùng với áo surplice.
7. Lấy tất cả các bài đọc theo phụng vụ của ngày hôm đó.
NGHI THỨC TRAO TÁC VỤ ĐỌC SÁCH do
cha Bề trên Giám tỉnh cử hành TRONG THÁNH LỄ hoặc trong NGHI THỨC CỬ HÀNH LỜI
CHÚA.
Sau
bài Tin Mừng, cộng đoàn ngồi.
Cha
Bề trên Giám tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế tiến đến ngồi tại ghế chủ toạ.
Cha
Giám đốc Học viện Dòng Chúa Cứu Thế xướng danh các ứng viên:
“Xin
mời quý thầy sắp lãnh nhận tác vụ Đọc sách tiến lên.”
Ứng viên được gọi thưa: “Thưa con đây” hoặc “Thưa có mặt” và tiến lên đứng trước mặt Cha Bề trên Giám tỉnh, bái chào ngài, rồi tiến đến vị trí đã được sắp xếp trước.
Cha Bề trên Giám tỉnh giảng. Ngài nói với các ứng viên như sau hoặc một cách tương tự:
Chúng con thân mến, Chúa Cha đã
mặc khải và hoàn thành mầu nhiệm cứu độ nhờ Con Ngài đã làm người là Đức Giêsu
Kitô. Sau khi tỏ bày cho chúng ta mọi điều, Người đã giao phó cho Hội Thánh
trách nhiệm rao giảng Tin Mừng cho toàn thể thụ tạo.
Chúng con được đặt lên làm người
Đọc sách tức là người công bố Lời Chúa, chúng con sẽ trợ giúp công việc rao
giảng Tin Mừng, do đó, chúng con lãnh nhận một đặc nhiệm trong dân Chúa, và
được chỉ định phục vụ đức tin bắt nguồn từ Lời Chúa. Vì khi chúng con công bố
Lời Chúa trong cộng đoàn cử hành phụng vụ, chúng con giúp cho các trẻ em và
người lớn được vững mạnh trong đức tin và lãnh nhận các bí tích cho xứng đáng.
Chúng con cũng loan truyền Tin Mừng cứu độ cho những người chưa nhận biết Chúa
Cha, và Con Ngài là Đức Giêsu Kitô, Đấng Ngài đã sai đến để họ được sống đời
đời.
Vậy, khi chúng con loan truyền Lời
Chúa cho kẻ khác, chính chúng con hãy tuân theo sự hướng dẫn của Chúa Thánh
Thần mà lãnh nhận và ân cần suy niệm Lời Chúa, để chúng con ngày càng thêm đầy
tình thương yêu êm dịu và mãnh liệt của Chúa, chúng con cũng hãy lấy đời sống
mà minh chứng Đấng Cứu Độ chúng ta là Đức Giêsu Kitô.
Sau bài giảng, cộng đoàn đứng.
Cha Bề trên Giám tỉnh đứng, chắp tay, mời gọi cộng
đoàn:
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy khẩn khoản nài xin Chúa
Cha đoái thương chúc phúc cho các tôi tớ Chúa đây là những người đã đưọc tuyển
chọn lãnh nhận tác vụ Đọc sách, để khi thành tâm chu toàn nhiệm vụ đã
giao phó, và rao giảng Đức Kitô, họ tôn vinh Chúa Cha ngự trên trời.
Mọi người thinh lặng cầu nguyện giây lát.
Sau đó, Cha Bề trên Giám tỉnh dang tay đọc lời
nguyện:
Lạy Chúa là nguồn mọi ánh sáng và nhân hậu, Chúa đã sai Con
Một Chúa là Ngôi Lời ban sự sống để mặc khải mầu nhiệm tình yêu của Chúa cho
loài người, xin Chúa đoái thương ban + phúc cho các anh em chúng con đây
là những người đã được tuyển chọn để lãnh nhận tác vụ Đọc sách. Xin ban
cho họ khi luôn luôn suy niệm Lời Chúa, được thông hiểu và trung thành rao
giảng Lời Chúa cho anh em. Chúng con cầu xin, nhờ Đức Kitô, Chúa chúng con.
Cộng đoàn:
Amen.
Sau lời nguyện, từng ứng viên tiến đến quỳ trước
mặt Cha Bề trên Giám tỉnh. Ngài trao Sách Thánh cho từng người và nói:
Con hãy lãnh nhận Sách Thánh và trung thành truyền
lại Lời Chúa cho người khác, để Lời Chúa được thêm vững mạnh trong lòng mọi
người.
Thầy Đọc sách đáp:
Amen.
Đang
khi cha Bề trên Giám tỉnh trao Sách Thánh, có thể hát Thánh vịnh 18 hoặc bài
khác thích hợp.
Nếu
trao tác vụ trong Thánh Lễ
thì tiếp tục Thánh Lễ như thường lệ. Nếu trao tác vụ trong nghi thức cử hành
Lời Chúa thì cha Bề trên Giám tỉnh ban phép lành và giải tán cộng đoàn như
thường lệ.
Trong
Thánh Lễ thì đọc lời nguyện chung sau:
Chủ
tế:
Anh chị em thân mến, Đức Kitô, Vị
Mục Tử nhân lành, đã mời gọi và khơi dậy nơi chúng ta ý hướng dấn thân để phục
vụ Thiên Chúa. Giờ đây, chúng ta cùng chúc tụng Người và tha thiết nguyện xin:
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin Chúa cho các vị mục tử trong Hội Thánh, luôn luôn được tràn đầy Thánh Thần, để hoàn thành sứ mạng lãnh đạo đoàn chiên Chúa Kitô. Chúng ta cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các anh em vừa lãnh nhận tác vụ Đọc sách, được luôn luôn trung
thành thành trong quyết định dấn thân, để xứng đáng trở nên những thừa tác viên
công bố Lời Chúa, và nêu gương đời sống đức tin vẹn toàn. Chúng ta cùng cầu
xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đang dấn thân phục vụ Tin Mừng trong những
hoàn cảnh khác nhau, hằng được ơn Chúa nâng đỡ để can đảm làm chứng cho Tin
Mừng. Chúng ta cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Chủ
tế:
Lạy Thiên Chúa là Cha rất nhân
từ, Chúa đã mời gọi chúng con trở nên những chứng nhân cho Tin Mừng. Xin giúp
chúng con biết làm triển nở ơn gọi của chúng con, và hăng say theo chân Chúa
Kitô phục vụ mọi người. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.
Cộng
đoàn:
Amen.
NGHI THỨC TRAO TÁC VỤ GIÚP LỄ
x. Thánh Bộ về Phụng tự,
Nghi thức ban tác vụ Đọc sách và Giúp lễ,
Uỷ ban Giám mục về Phụng tự
trực thuộc HĐGM.VN chuyển ngữ (Sài Gòn, 1974), 27-29.
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT TRƯỚC
1. Những phận vụ mà từ xưa đến nay quen gọi là các chức nhỏ, từ
nay sẽ được gọi là các “tác vụ” (ministeria) (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự sắc Ministeria
quaedam, II).
2. Hội Thánh thiết lập tác vụ Giúp lễ để những
người nhận tác vụ này phục vụ bàn thờ, giúp Linh mục và Phó tế khi cử hành
phụng vụ. Các giáo dân có độ tuổi và những đức tính cần thiết theo sắc lệnh của
Hội đồng Giám mục, có thể lãnh những tác vụ Đọc sách và Giúp lễ cách cố định,
qua nghi thức phụng vụ đã được quy định (x. GL,
điều 230, §1, thay đổi ngày 10/01/2021 với Tự sắc Spiritus Domini).
Bất cứ người nào [nam giới] muốn lãnh nhận chức thánh Phó tế, thì trước đó phải
lãnh tác vụ Giúp lễ và thi hành tác vụ này trong một thời gian tương xứng (x. GL, điều 1035).
3. Thầy đã lãnh tác vụ Giúp lễ có nhiệm vụ
chính là giúp lễ, chuẩn bị lễ vật trên bàn thờ, và là thừa tác viên ngoại lệ
trao Mình Thánh Chúa cho giáo dân (x. QCSL
2002, số 98). Hội Thánh cũng dành một số công việc trong cử hành phụng vụ
cho thầy đã lãnh tác vụ Giúp lễ: chủ toạ buổi cử hành phụng vụ Lời Chúa khi
vắng mặt thừa tác viên có chức thánh và cho giáo dân rước lễ (x. Nghi thức tôn thờ Thánh Thể ngoài Thánh Lễ, số
17). Thăm viếng và trao Mình Thánh Chúa cho bệnh nhân (x. Nghi thức tôn thờ Thánh Thể ngoài Thánh Lễ, số 54). Đặt Mình Thánh
Chúa để giáo dân thờ lạy cách công khai, rồi cất nhưng không được phép ban phép
lành với Mình Thánh Chúa (x. Nghi thức
tôn thờ Thánh Thể ngoài Thánh Lễ, số 91). Cầm Thánh Giá khi đi rước (x. QCSL 2002, số 188). Nếu không có Phó tế
thì thầy đã lãnh tác vụ Giúp lễ sẽ giúp chủ tế tiếp nhận lễ vật, dọn chén và
bình thánh, đưa rượu nước và bình hương cho chủ tế (x. QCSL 2002, số 190). Giúp chủ tế trao Mình Thánh Chúa cho cộng đoàn,
tráng chén và cất các bình thánh khi Phó tế vắng mặt (x. QCSL 2002, số 191-193).
4. Trong các Hội Dòng giáo sĩ, Đấng
Bản Quyền là Bề trên Thượng cấp. Ứng viên phải tự do viết và ký một
đơn nộp cho Đấng Bản Quyền là vị có thẩm quyền tiếp nhận. Nghi thức trao tác vụ Giúp lễ do Đấng Bản Quyền cử hành trong Thánh Lễ (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự
sắc Ministeria quaedam, VIII-IX).
5. Phải tuân giữ thời gian cách
quãng giữa những lần trao các tác vụ mà Toà Thánh hay Hội đồng Giám mục đã ấn
định trong chu kỳ thần học: tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, và giữa tác vụ Giúp lễ
và chức Phó tế (x. Phaolô VI, Tông thư dưới hình thức tự sắc Ad pascendum,
IV).
6. Các ứng viên lãnh tác vụ Giúp lễ mặc
Áo Dòng cùng với áo surplice.
7. Lấy tất cả các bài đọc theo phụng vụ của ngày hôm đó.
NGHI THỨC TRAO TÁC VỤ GIÚP LỄ do cha Bề trên
Giám tỉnh cử hành TRONG THÁNH LỄ.[1]
Sau bài Tin Mừng, cộng đoàn ngồi.
Cha Bề trên Giám tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế tiến đến
ngồi tại ghế chủ toạ.
Cha Giám đốc Học viện Dòng Chúa Cứu Thế xướng danh
các ứng viên:
“Xin mời quý thầy sắp lãnh nhận tác vụ Giúp lễ tiến
lên.”
Ứng viên được gọi thưa: “Thưa con đây” hoặc “Thưa có mặt” và tiến lên đứng trước mặt Cha Bề trên Giám tỉnh, bái chào ngài, rồi tiến đến vị trí đã được sắp xếp trước.
Cha Bề trên Giám tỉnh giảng. Ngài nói với các ứng
viên như sau hoặc một cách tương tự:
Chúng con thân mến, được tuyển chọn lãnh nhận tác vụ Giúp lễ
là chúng con lãnh nhận cách đặc biệt một phần tác vụ của Hội Thánh. Tột đỉnh và
nguồn mạch đời sống Hội Thánh là Bí tích Thánh Thể, nhờ đó, dân Chúa được xây
dựng và phát triển. Vì chúng con được uỷ thác công việc trợ giúp các Linh mục
và các Phó tế khi các vị này thi hành nhiệm vụ, và với tư cách thừa tác viên
ngoại lệ, chúng con trao Mình Thánh Chúa cho tín hữu và cả bệnh nhân. Được chỉ
định cách đặc biệt để thi hành tác vụ nầy, chúng con hãy chăm lo thế nào, để
nhờ hy lễ của Chúa Kitô, chúng con sống cách nhiệt thành hơn và sống phù hợp
với hy lễ ấy cách hoàn hảo hơn ; ngoài ra chúng con hãy tìm hiểu ý nghĩa thâm
thuý và thiêng liêng của những việc chúng con thi hành, để mỗi ngày chúng con
tận hiến mình cho Chúa làm của lễ thiêng liêng đẹp lòng Chúa nhờ Đức Giêsu
Kitô.
Khi thi hành những công việc trên, chúng con nên nhớ rằng:
chúng con được thông phần cùng một bánh với anh em, thì chúng con cũng trở nên
một thân thể với anh em chúng con. Vì vậy, chúng con hãy lấy tình yêu thương
chân thành mà đối xử với Nhiệm Thể Chúa Kitô là dân Chúa, nhất là với những kẻ
yếu đuối tật nguyền, chúng con hãy sống đúng theo mệnh lệnh Chúa đã truyền cho
các Tồng đồ trong bữa Tiệc Ly rằng: “Các con hãy yêu thương nhau như Thầy đã
yêu thương các con.”
Sau bài giảng, cộng đoàn đứng.
Cha Bề trên Giám tỉnh đứng, chắp tay, mời gọi cộng
đoàn:
Anh chị em thân mến, chúng ta hãy khẩn khoản nài xin Chúa
đoái thương đổ tràn phúc lành trên những kẻ Người đã tuyển chọn để lãnh nhận
tác vụ Giúp Lễ, và xin Người ban cho họ được kiên tâm trung thành phụng
sự trong Hội Thánh Người.
Mọi người thinh lặng cầu nguyện giây lát.
Sau đó, cha Bề trên Giám tỉnh dang tay đọc lời
nguyện:
Lạy Chúa chí nhân, nhờ Con Một
Chúa, Chúa đã ban Bánh Hằng Sống cho Hội Thánh Chúa, xin Chúa đoái thương ban + phúc cho các anh em chúng con đây là những người đã được tuyển chọn để lãnh nhận tác vụ Giúp lễ. Xin ban
cho họ được chuyên cần phụng sự bàn thánh, trung thành phân phát Bánh Hằng Sống
cho anh em, và được gia tăng mãi trong đức tin và đức mến để xây dựng Hội Thánh
Chúa. Chúng con cầu xin, nhờ Đức Kitô,
Chúa chúng con.
Cộng đoàn:
Amen.
Sau lời nguyện, từng ứng viên tiến đến quỳ trước
mặt cha Bề trên Giám tỉnh. Ngài trao bình có đựng bánh hoặc bình rượu
sắp được truyền phép cho từng người và nói:
Con hãy
lãnh nhận bình đựng bánh (hoặc bình rượu) dùng vào việc cử hành Bí tích Thánh Thể, và con hãy
trở nên người xứng đáng phục vụ Bàn Thánh Chúa và Hội Thánh.
Thầy Giúp lễ đáp:
Amen.
Kết
thúc nghi thức trao tác vụ Giúp lễ, nếu là Chúa nhật hoặc lễ trọng thì sẽ đọc
kinh Tin kính, sau đó đọc lời nguyện chung.
Chủ
tế:
Anh chị em thân mến, Đức Kitô, Vị
Mục Tử nhân lành, đã mời gọi và khơi dậy nơi chúng ta ý hướng dấn thân để phục
vụ Thiên Chúa. Giờ đây, chúng ta cùng chúc tụng Người và tha thiết nguyện xin:
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các vị mục tử trong Hội Thánh, luôn luôn được tràn đầy Thánh Thần, để
hoàn thành sứ mạng lãnh đạo đoàn chiên Chúa Kitô. Chúng ta cùng cầu xin
Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các anh em vừa lãnh nhận tác vụ Giúp lễ, được luôn luôn
trung thành thành trong quyết định dấn thân, để xứng đáng trở nên những thừa
tác viên phục vụ Bàn Thánh và nêu gương đời sống đức tin vẹn toàn. Chúng ta
cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đang dấn thân phục vụ Tin Mừng trong những
hoàn cảnh khác nhau, hằng được ơn Chúa nâng đỡ để can đảm làm chứng cho Tin
Mừng. Chúng ta cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Chủ
tế:
Lạy Thiên Chúa là Cha rất nhân
từ, Chúa đã mời gọi chúng con trở nên những chứng nhân cho Tin Mừng. Xin giúp
chúng con biết làm triển nở ơn gọi của chúng con, và hăng say theo chân Chúa
Kitô phục vụ mọi người. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.
Cộng
đoàn:
Amen.
Sau
đó, Thánh Lễ tiếp tục như thường lệ.
Trong
Thánh Lễ trao tác vụ Đọc sách và Giúp lễ, thì đọc lời nguyện chung sau:
Chủ
tế:
Anh chị em thân mến, Đức Kitô, Vị
Mục Tử nhân lành, đã mời gọi và khơi dậy nơi chúng ta ý hướng dấn thân để phục
vụ Thiên Chúa. Giờ đây, chúng ta cùng chúc tụng Người và tha thiết nguyện xin:
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các vị mục tử trong Hội Thánh, luôn luôn được tràn đầy Thánh Thần, để
hoàn thành sứ mạng lãnh đạo đoàn chiên Chúa Kitô. Chúng ta cùng cầu xin
Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các anh em vừa lãnh nhận tác vụ Đọc sách và Giúp lễ,
được luôn luôn trung thành thành trong quyết định dấn thân, để xứng đáng trở
nên những thừa tác viên công bố Lời Chúa, phục vụ Bàn Thánh và nêu gương đời
sống đức tin vẹn toàn. Chúng ta cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Xướng
viên:
Chúng ta cùng hiệp lời cầu xin
Chúa cho các tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế đang dấn thân phục vụ Tin Mừng trong những
hoàn cảnh khác nhau, hằng được ơn Chúa nâng đỡ để can đảm làm chứng cho Tin
Mừng. Chúng ta cùng cầu xin Chúa.
Cộng
đoàn:
Xin Chúa nhậm lời chúng con.
Chủ
tế:
Lạy Thiên Chúa là Cha rất nhân
từ, Chúa đã mời gọi chúng con trở nên những chứng nhân cho Tin Mừng. Xin giúp
chúng con biết làm triển nở ơn gọi của chúng con, và hăng say theo chân Chúa
Kitô phục vụ mọi người. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.
Cộng
đoàn:
Amen.
[1] Trong khi tác vụ Đọc sách có thể được
trao trong Thánh Lễ hoặc trong nghi thức cử hành Lời Chúa.
